Bugün, dünyanın dört bir yanındaki birçok marka ve şirketin indirim aldığı ve müşterilerin indirimlerden yararlanmak için mağazalarda bir iz bıraktığı gün Kara Cuma. Bu gün Türkiye'de şirket tarafından "Efsane Cuma", "Muhteşem Cuma", "Güldüren Cuma" olarak çeşitli isimler altında pazarlanıyor. Peki bu gelenek nasıl başladı? Ekonomi üzerindeki etkileri nelerdir?
Kara Cuma, ABD'de her yıl Kasım ayının dördüncü Perşembe günü kutlanan Şükran Günü'nden sonraki Cuma günü insanların şehir merkezlerinde aileleriyle alışverişe çıktığı bir gelenek. Bu gün mümkün olduğunca çok müşteriye ürün satmak isteyen firmalar, indirimler konusunda birbirleriyle yarışıyor.
Kara Cuma ifadesinin ilk kullanıldığı yer Kasım 1951'de Fabrika Yönetimi ve Bakım adlı dergiydi. O gün işçiler hasta olduklarını ve işe gelmediklerini söylediği için böyle bir isim verildi. Aynı yıl içinde Philadelphia polisi aşırı kalabalık nedeniyle o gün bu adı kasabada vermiştir.
Yıllar içerisinde Türkiye'de olduğu gibi Amerika Birleşik Devletleri'nde de Black Friday, bir isim gelmesiyle birlikte daha olumlu gelmeye çabaladı ancak başarılı olamadı.
Küreselleşmeyle birlikte Black Friday'de indirim kültürü ABD'den diğer ülkelere yayılmaya başladı. Öncelikle ABD'nin kuzey komşusu Kanada bunu benimsedi. Kanadalıların Kara Cuma günleri sınır şehirlerinden ABD'ye alışverişe gitmesi, bunu kolaylaştıran bir faktör oldu.
Bugün Hindistan'dan Meksika'ya kadar birçok ülkede Black Friday indirimleri yapılıyor.
İngiltere'de 2010'dan beri Black Friday 'ABD'deki online alışveriş sitesi Amazon, indirimlerini İngiltere sitesinde uygulamaya başlarken, Black Friday de ABD Walmart'a ait ASDA süpermarketlerinde düzenlendi. İndirimler zamanla diğer şirketlere yayıldı.
Sanal alışverişin yaygınlaşması ile birlikte web siteleri, Siber Pazartesiden sonra Kara Cuma'nın ardından Pazartesi gününü duyurarak büyük indirimler düzenlemeye başladı.
Black Friday alan adı web siteleri için oluşturulmuştur. Blackfriday de 2014 yılında kullanıma açıldı. 2 yıl içinde 2 bine yakın site alan adlarını kullanmaya başladı.
ABD merkezli iş sitesi Balance, Black Friday alışveriş hacmi 2002'den bu yana yüzde 72,3 artarak 700 milyar doları aştı.
Son yıllarda farklı isimlerle Black Friday indirimleri Türkiye'deki mağazalarda görülebiliyor.
2015 yılında ülkenin en büyük online alışveriş sitelerinden biri olan Black Friday uygulaması başlatılırken, muhafazakar bir giyim firması ise geçen yıl Black Friday'e karşı aynı gün White Friday (Aka Friday) için indirim uyguladı.
bu yıl birçok şirket televizyon kanalı ve internetteki reklamlarında "Efsaneler Cuma", "Muhteşem Cuma" ve "Gülen Cuma" gibi ifadeler kullandı.
Türkiye'deki müşterilerimiz uluslararası zincirde bulunan tek Türk şirketi değil, Black Friday indirimlerinden de yararlanabiliyor.
Uluslararası bilgisayar oyun mağazası Steam bunlardan biri.
Türkiye'de de ABD ve İngiltere'de olduğu kadar yaygın olan Black Friday alışverişi Bu dönemde alışverişin cirosuna ilişkin bir çalışma bulunmamaktadır.
Black Friday'de açıklanan bazı indirimler gerçek indirim oranlarını yansıtmamaktadır.
Başka bir mağazada daha uygun fiyata "yüzde 50 indirimli" bir ürün bulmak mümkün.
Bu nedenle, online alışveriş sitelerinin gerçekten indirim sunup sunmadığını öğrenmek için kurulan Camel Camel Camel, SlickDeals Price Tracker ve PriceZombie gibi siteler Black Friday döneminde sıkça kullanılmaktadır.
Bazı araştırmalara göre, insanlar Kara Cuma günü harcadıklarına kıyasla Aralık ve Ocak aylarında daha az harcıyorlar.